مفاهیم آرشیو منابع دیجیتال
ضرورت گذر کتابخانه ها از ساختارهای سنتی به ساختار دیجیتال
کتابخانهها و مراکز اسناد علاوه بر نگهداری اصل منابع خود به دو دلیل نیازمند نگهداری فرم دیجیتال آنها نیز هستند.
دلیل اول گرانبها بودن منابع کتابخانه و یا در مواردی، نفیس بودن منابع (نسخ سنگی و خطی) میتواند محدودیتهای زیادی را برای استفاده از منابع ایجاد نماید و کتابخانهها میتوانند با ارائه فرم رایانهای، مقدار قابل توجهی از نیاز مراجعین را برطرف کنند.
دلیل دوم نیاز به دسترسی از راه دور (از طریق اینترنت) به منابع و مدارک میباشد که جز با تبدیل آنها به فرم رایانهای امکانپذیر نمیباشد.
تعریف منبع دیجیتال
عبارت منبع دیجیتال ترجمه Digital Resource است. منبع دیجیتال، فرمی از یک اثر کتابشناختی میباشد که به منظور استفاده توسط رایانه تهیه شده است. در زبان انگلیسی از عبارات دیگری نظیر Computer File یا Electronic Resource نیز برای همین مفهوم استفاده میشود. یک منبع دیجیتال حتما باید درون یک حامل قرار گیرد تا بتوان به صورت مستقیم و یا از راه دور به منبع دیجیتال دسترسی پیدا کرد.
طبق این تعریف، فایلهای رایانهای مثلا با فرمت PDF و DOC و همچنین فایلهای حاوی اطلاعات پایگاه داده و یا سایر فایلهای رایانهای که برای مشاهده محتویات آنها نیاز به نرمافزار میباشد، جزء منابع دیجیتال محسوب میشوند. در حال حاضر تقریبا هر نوع مدرک کتابشناختی را میتوان به یک یا چند فرمت مناسب از فایلهای رایانهای تبدیل کرده و در حافظههای رایانه ذخیره کرد.
چگونگی تولید و گردآوری منابع دیجیتال
===نوع اول،=== نسخه دیجیتال شده یک اثر کتابشناختی میباشد.
به طور مثال کتاب الکترونیکی (EBook)، پایاننامههای دانشجویی با فرم فایل MS Word، فایل حاصل از Scan یک عکس به فرم TIFF
===نوع دوم،=== فایلهای رایانهای که لزوما ما به ازای فیزیکی یا کتابشناختی ندارند.
به طور مثال عکسهای گرفته شده توسط یک دوربین دیجیتال با فرم فایل JPG، فایل سخترانی ارائه شده در یک همایش به فرم PPT، فایل حاصل از Scan یک صفحه از یک کتاب با فرم TIFF